-Στην προηγούμενη ανάρτηση μιλήσαμε για τη θεματική πρόταση και για την κατακλείδα. Εδώ θα μιλήσουμε για τις αποδεικτικές προτάσεις και θα δούμε ποιες είναι ή πώς τις βρίσκουμε .
-ΟΙ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ: Για να βγει ένα συμπέρασμα (άσχετα αν θα το γράψουμε στην αρχή της παραγράφου ή στο τέλος της) απαιτούνται αποδεικτικές προτάσεις, που η Φιλοσοφία τις ονομάζει "προκείμενες".
-Να σημειώσω εδώ ότι, για να βγάλουμε από έναν συλλογισμό σωστό συμπέρασμα πρέπει και οι αποδεικτικές προτάσεις που θα χρησιμοποιήσουμε να είναι ορθές και σωστές, να έχουν δηλαδή σχέση με την πραγματικότητα. Πχ ένα παράδειγμα να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, και να μην είναι κατασκεύασμα της φαντασίας μας. Αλλιώς το συμπέρασμά μας θα είναι λαθεμένο.
ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ή ΠΩΣ ΤΙΣ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ
- Ας πω αρχικά τι λέει Η ΘΕΩΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ, γιατί αυτό θα μας χρειαστεί.
-Η θεωρία λέει ότι η παράγραφος αναπτύσσεται "με λεπτομέρειες, με επεξηγήσεις, με παράδειγμα/παραδείγματα, με αιτιολόγηση/αιτιολογήσεις, με σύγκριση και αντίθεση, με αίτια, με αποτελέσματα, με ορισμό, με διαίρεση, με αναλογία, με επιχειρήματα, με συλλογισμό ή συλλογισμούς, και με συνδυασμό αυτών των μεθόδων".
- Από αυτά που λέει η θεωρία την αποδεικτική παράγραφο την αφορούν κυρίως: το παράδειγμα/ παραδείγματα, οι αιτιολογήσεις, η σύγκριση και αντίθεση, η διαίρεση, τα αίτια και τα αποτελέσματα, ο ορισμός, και η αναλογία. (Για τα υπόλοιπα βλέπε τις Παρατηρήσεις που κάνω στο τέλος αυτής της ανάρτησης).
-ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ/ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ: Στην αποδεικτική παράγραφο παίζουν το ρόλο αποδεικτικών προτάσεων. [Πχ "βία υπήρχε πάντα. Παράδειγμα για την προϊστορία η περίπτωση του Κάιν και Άβελ, για την αρχαιότητα παράδειγμα η δουλεία, για το μεσαίωνα η περίπτωση της ιεράς εξέτασης, για τη μετέπειτα εποχή η αποικιοκρατία, οι φυλετικές, οι θρησκευτικές και πολιτικές διώξεις, και φυσικά οι πόλεμοι που δεν έλειψαν ποτέ"].
-ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ: στην αποδεικτική παράγραφο μια ή περισσότερες αιτιολογήσεις είναι αποδεικτικές προτάσεις, πχ: "βία υπήρχε πάντα, γιατί τη βρίσκουμε σε κάθε εποχή" = μια αιτιολόγηση. Ή "βία υπήρχε πάντα, γιατί τη βρίσκουμε και στην προϊστορία, γιατί τη βρίσκουμε και στην ιστορία, ακόμα και τη σύγχρονη"= δυο αιτιολογήσεις.
-Η ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΝΤΙΘΕΤΩΝ μας βοηθάει να σκεφτούμε και να σχηματίσουμε/ συγκεντρώσουμε αποδεικτικές και να βγάλουμε από αυτές ένα συμπέρασμα Πχ ο Ε. Παπανούτσος στο δοκίμιό του μαλακοί και σκληροί χαρακτήρες συγκρίνει τους μαλακούς και σκληρούς χαρακτήρες, "βλέπει" και λέει πώς συμπεριφέρονται οι μεν και πώς οι δε, και από αυτά που "βλέπει" και τα χρησιμοποιεί ως αποδεικτικές προτάσεις, βγάζει το συμπέρασμα ότι υπάρχουν, τουλάχιστον, δυο τύποι χαρακτήρων. Οι άνθρωποι του ναι και οι άνθρωποι του όχι.
-Η ΔΙΑΙΡΕΣΗ: Διαιρούμε κάτι και μας βοηθάει να βγάλουμε κάποιο σχετικό συμπέρασμα. Πχ διαιρούμε την ποίηση σε επική, λυρική και δραματική και λέμε "η ποίηση χωρίζεται αδρομερώς σε επική, λυρική και δραματική". (Αυτά που βρήκαμε από την εδώ διαίρεση, είναι κατά κάποιο τρόπο αποδεικτικές προτάσεις για να βγάλουμε το συμπέρασμα).
-ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ:
-Η έννοια αίτια μας σπρώχνει να βρούμε τα αίτια που συμβαίνει κάτι και να κάνουμε συλλογισμούς.
(Πχ ποια είναι τα κυριότερα αίτια, ή πώς περιοριστούν τα δυσμενή αίτια, ή πως θα ενδυναμώσουμε ως κοινωνία τα ευμερνή αίτια κλπ. Πχ η έννοια αίτια μας βοηθάει να κάνουμε τον εξής συλλογισμό: "τα κυριότερα αίτια που υπάρχει βία είναι τα οικονομικά συμφέροντα και οι ιδεολογίες").
-Το ίδιο συμβαίνει και με την έννοια αποτελέσματα. Μας βοηθάει να δούμε ποια είναι τα ευνοϊκά για τον άνθρωπο και την κοινωνία αποτελέσματα από μια δράση ή ενέργεια, ή ποια είναι τα δυσμενή, και να σκεφθούμε πώς θα βελτιώσουμε τα ευεργετικά και πώς θα περιορίσουμε τα δυσμενή αποτελέσματα.
-Η ΑΝΑΛΟΓΙΑ: που είναι σύγκριση δυο πραγμάτων που μοιάζουν, ή που θεωρούμε ότι μοιάζουν, είναι από μόνη της ολόκληρος συλλογισμός. Συγκρίνουμε δυο πράγματα που μοιάζουν πολύ, ή που εμείς ως συντάκτες μιας παραγράφου θεωρούμε ότι μοιάζουν πολύ, και βγάζουμε το πιθανολογικό συμπέρασμα ότι θα μοιάζουν και σε ένα άλλο σημείο που μας ενδιαφέρει.
-Τα σημεία ή σημείο που μοιάζουν πολύ χρησιμοποιείται σαν αποδεικτικό υλικό για να βγάλουμε ένα πιθανό συμπέρασμα, που υποθέτουμε ότι μπορεί να είναι σωστό (μπορεί όμως τελικά να είναι λάθος).
-Πχ "στην πλατεία του χωριού μου υπάρχει βρύση. Άρα είναι πιθανό να υπάρχει βρύση και στην πλατεία του χωριού που βρίσκομαι τώρα". (Εάν υπάρχει βρύση στην πλατεία του χωριού που βρίσκομαι τώρα, τότε το συμπέρασμά μου είναι σωστό. Αν δεν υπάρχει, το συμπέρασμά μου είναι λαθεμένο).
-Ο ΟΡΙΣΜΟΣ: Ο ορισμός που χρησιμοποιούμε στο λύκειο είναι από μόνος του ή ολόκληρος συλλογισμός ή μόνο το συμπέρασμα από έναν συλλογισμό.
- Πχ 1) ολόκληρος συλλογισμός: Κατανάλωση λέμε τη χρήση αγαθών και υπηρεσιών που παράγουν και προσφέρουν άλλοι. Όπως η χρήση τροφίμων, ειδών ένδυσης και υπόδησης, ηλεκτρικού ρεύματος, το ταξίδι μας με αεροπλάνο ή άλλο μεταφορικό μέσο, η εξέτασή μας από έναν γιατρό, η περίθαλψή μας σε ένα νοσοκομείο, κτλ". (= Εδώ προηγείται το συμπέρασμα και ακολουθούν παραδείγματα, που όπως είπαμε πιο πάνω, είναι αποδεικτικές προτάσεις).
- 2) Μόνον το συμπέρασμα : Κατανάλωση λέμε τη χρήση αγαθών και υπηρεσιών που παράγουν και προσφέρουν άλλοι. (= εδώ ως ορισμό για την κατανάλωση, γράψαμε μόνο το συμπέρασμα από τον συλλογισμό μας).
ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ: Το ένα ή περισσότερα παραδείγματα, όπως και η μια ή περισσότερες αιτιολογήσεις είναι αποδεικτικές προτάσεις για το συλλογισμό που θα κάνουμε. Η σύγκριση αντιθέτων μας βοηθάει να βρούμε αποδεικτικές προτάσεις, όπως και η διαίρεση και να κάνουμε αυτόν ή εκείνον τον συλλογισμό. Τα αίτια και τα αποτελέσματα μας σπρώχνουν να κάνουμε συλλογισμούς με αίτια ή με αποτελέσματα. Η αναλογία είναι από μόνη της συλλογισμός, ενώ ο ορισμός ή είναι ολόκληρος συλλογισμός ή μόνον το συμπέρασμα ενός συλλογισμού.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
1) Η αποδεικτική παράγραφος θα πω ότι αναπτύσσεται κυρίως με συλλογισμό/ συλλογισμούς. Και επειδή το συλλογισμό τον ονομάζουμε και επιχείρημα, μπορούμε να πούμε ότι η αποδεικτική παράγραφος αναπτύσσεται με επιχείρημα/ επιχειρήματα.
2) Η θεωρία λέει ότι η παράγραφος αναπτύσσεται και "με λεπτομέρειες": Ως προς την αποδεικτική παράγραφο εννοεί ως λεπτομέρειες τις αποδεικτικές προτάσεις.
3) Η θεωρία λέει επίσης ότι η παράγραφος αναπτύσσεται και "με επεξηγήσεις". Εννοεί ότι πρέπει να βάζουμε επεξηγήσεις όταν χρειάζεται, για να καταλαβαίνει αυτός που θα διαβάσει το κείμενό μας τη σημασία αυτής ή εκείνης της λέξης που χρησιμοποιήσαμε.
ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ 7η ανάρτηση όπου μιλάω για την επάρκεια των αποδεικτικών προτάσεων, αλλά εκτενέστερα και για τον ορισμό.
=======
Τα ιστολόγιά μου
- Έκθεση Λυκείου (από τον Δ. Τσαμαρδίνο, Θεσσαλονίκη) = για μαθητές
- Μαθήματα για την έκθεση λυκείου = για μαθητές
- Έκθεση Λυκείου, θέματα και σκέψεις = για μαθητές
- Συλλογισμοί
- Συλλογισμοί και είδη παραγράφων
- ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ
- ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ (Δομή) ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ
- Κειμενικά είδη
- Προβληματισμοί φιλολόγων για το συλλογισμό κλπ
- Παραγωγή κειμένου, Λαθεμένη θεωρία
- A paragraph (η αριστοτελική άποψη)
- Λογική 2 (Logic 2)
- Αιτίες, αναγκαίες και επαρκείς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου